Vrije keuze van de advocaat bij rechtsbijstandverzekering

Een rechtsbijstandsverzekering biedt financiële bescherming voor een aantal juridische geschillen en heeft betrekking op de kosten en erelonen die de verzekerde moet dragen om een conflict via gerechtelijke weg op te lossen. Zo kan het ereloon van een advocaat geheel of gedeeltelijk worden gedekt door de rechtsbijstandsverzekering, worden expertisekosten voorgeschoten evenals dagvaardingskosten, rechtsplegingsvergoedingen,…

De rechtsbijstandsovereenkomst kent in principe het algemeen beginsel van de vrije keuze van advocaat, waarbij de verzekerde dus zelf een raadsman kan kiezen voor de verdediging van zijn of haar belangen in elke fase van de rechtspleging. In België wordt dit algemeen beginsel gewaarborgd door de wetten van 4 april 2014 en 9 april 2017.

Desondanks is er al veel inkt gevloeid over de draagwijdte van dit algemeen beginsel. De voormelde wetten waarborgen namelijk niet het recht van de rechtsbijstandsverzekerde om tijdens de voorbereidende fase van een procedure of tijdens bemiddelingsprocedures vrij zijn advocaat te kiezen. De tussenkomst van een onafhankelijke en vrij gekozen advocaat van bij het begin van een geschil is nochtans van groot belang.

In een arrest van 14 mei 2020 deed het Hof van Justitie uitspraak over de vraag of deze vrije keuze van advocaat ook bestaat voor bijstand in de voorbereidende fase van een procedure en tijdens bemiddelingsprocedures, of enkel tijdens de gerechtelijke procedures voor de rechtbank. Het was het standpunt van de Belgische Ordes van Advocaten dat ook tijdens de bemiddelingsprocedure de vrije keuze van advocaat gewaarborgd moet zijn onder de rechtsbijstandsverzekering.

Het Hof van Justitie is de Belgische Ordes van Advocaten daarin bijgetreden en stelt dat elke fase die kan leiden tot een procedure voor een gerechtelijke instantie, dus zelfs in een voorafgaande fase, een verzekerde het recht geeft om zijn advocaat vrij te kiezen.

Dat deze uitspraak de bescherming van de rechtszoekende uitbreidt, mag wel duidelijk zijn.

Helaas maken nog te weinig mensen vandaag de reflex om zich in geval van juridisch conflict te informeren bij hun verzekeringsmakelaar teneinde te kunnen uitmaken of er al dan niet dekking geboden wordt door een rechtsbijstandsverzekeraar voor o.a. de kosten en erelonen van een raadsman. Men betaalt hier nochtans vaak (en voldoende) voor…