De uitvoering van contracten in tijden van corona

In de bijzondere en onzekere tijden van nu ondervinden meer en meer mensen en ondernemingen moeilijkheden bij de uitvoering van hun contracten. In sommige gevallen is het niet meer mogelijk om de verplichtingen van een huurovereenkomst, leveringscontract of overeenkomst van aanneming of koop na te komen. Maar wanneer speelt hier nu het vaak voorkomende begrip “overmacht”, dat immers te pas en te onpas wordt aangegrepen?

Overmacht duidt op een onvoorziene en onvoorzienbare gebeurtenis die buiten de wil van de contractspartijen om het volledig onmogelijk maakt voor één of meer van de partijen om hun verplichtingen nog na te komen. Overmacht kan tijdelijk zijn (bv. indien de huidige crisis er enkel voor zorgt dat het onmogelijk is om het contract na te leven tegen een vooraf bepaald moment) of definitief (nl. wanneer het tout court niet meer mogelijk is om aan de contractuele verplichting te voldoen).

Er is geen sprake van overmacht wanneer het bijvoorbeeld financieel moeilijker wordt om het contract na te leven, maar de contractspartij er wel nog toe in staat is om zijn verplichtingen (minstens gedeeltelijk) te blijven nakomen. Het is in deze gevallen natuurlijk mogelijk om als commerciële geste of uit solidariteit naar deze contractspartij toe een afbetalingsplan toe te staan of geen boetes of interesten te verbinden aan de situatie waarin zij hun contractuele afspraken niet of slechts gedeeltelijk kunnen naleven.

Wanneer er effectief sprake is van tijdelijke overmacht, zullen de verplichtingen voor de contractspartij on hold worden gezet tot de periode van overmacht eindigt. De uitvoering van de overeenkomst wordt voor de partij die zich in een situatie van overmacht bevindt opgeschort, om opnieuw ongewijzigd te hervatten van zodra dit opnieuw mogelijk is.

Bij definitieve overmacht om de overeenkomst uit te voeren, leidt dit in principe tot de beëindiging van de overeenkomst. De contractspartij die definitieve overmacht inroept, zal moeten aantonen dat er geen mogelijkheid meer bestaat om de contractuele verplichtingen na te komen, nu niet en in de toekomst niet.

Wanneer de overeenkomst echter uit meerdere delen bestaat waarvan minstens een deel nog uitgevoerd kan worden, of in de situatie dat er doorlopende prestaties worden geleverd en de toekomstige verplichtingen wel nog kunnen worden nageleefd, zal het contract geen einde nemen. Enkel dat onderdeel van de verplichtingen dat door overmacht definitief onmogelijk is geworden, zal niet meer moeten worden uitgevoerd.

Ook als er geen sprake is van overmacht, zullen de contractspartijen de mogelijkheid hebben om de overeenkomst te beëindigen of (een deel van) de verplichtingen hiervan niet te moeten nakomen. In heel wat contracten zijn namelijk bedingen opgenomen die dit soort situaties regelen, eventueel met de toekenning van een schadevergoeding aan de andere partij. Daarnaast kan er sprake zijn van zogenaamde hardship- clausules waarbij fundamenteel gewijzigde omstandigheden de partijen er toe verplichten de overeenkomst hetzij te wijzigen, hetzij te beëindigen.

In beide gevallen is het belangrijk dat alle partijen de formaliteiten van de overeenkomst naleven.

Indien U vragen heeft omtrent Uw overeenkomst, of U denkt dat U zich in een overmachtssituatie bevindt en U overweegt om Uw contractuele verplichtingen opschorten, aarzel dan niet om ons te contacteren voor advies hieromtrent.